سو فولکولوروموزدا
سو فولکولوروموزدا
رضا همراز
سو گلر آخار گئدر دورنالار باخار گئدر
بو دونیا بیر گوزگو دور هر گلن باخار گئدر .
بیرخالق بایاتی سی
سو طبیعت ده دورد عنصرورون بیری دیر . ائله اونا گوره ده بویوک بیر اهمیته مالک دیر . سو یاشایش لا برابر دیر . سو اولماسا حایاتین آنلامی اولا بیلمز . بوتون دینی آنلام داشییان اوزل لیک له پیغمبرلریمیزین کیتاب لاریندادا سووا احترام گوزو ایله باخمیشدیلار . تانری اوز قورآنیندا سووا گورو بویورور :
شاعیرلریمیز ده ائله هامی دوشونن لر کیمی ، سویا حورمت له یاناشمیشلار . اورنک اولاراق بویوک فضولوموز بو قونودا « سو » باشلیقلی قصیده سینده کی اسلام پیغمبرینه عاید دیر 32 بیت بیر گوجلو شعر یازماغا موفق اولموشدور . حکیم فضولی نین نظریجه نئجه سو انسانی پاکا چیخارار ، ائله اسلام پیغمبری نین ده رسالتی انسانلاری پاکا چیخارتماقدیر . نیسگیل ائدیرم همین قصیده یه توجه بویوراسینینز .
ساچما ای گوز اشکدن کونلومده کی اودلاره سو کیم بو دنلی توتوشان اودلاره قیلماز چاره سو
آب گوندور گنبد دوّار رنگی ، بیلمزم یا محیط اولموش گوزومدن گنبد دوّاره سو
ذووق تیغیندن عجب یوخ اولسا کونلوم چاک – چاک کیم مرور ایلن بوراخیر رخنه لر دیواره سو
وهم ایلن سویلر دل مجروح پئیکانین سوزون احتیاط ایلن ایچر هر کیم ده اولسا یاره سو
سویه وئرسین باغبان گلزاری زحمت چکمه سین بیر گول آچیلماز یوزون تک وئرسه مین گلزاره سو
اوخشادا بیلمز غبارینی محرّر خطینه خامه تک باخماقدان ائنسه گوزلرینه قاره سو
عارضین یادی ایله نمناک اولسا موژگانیم نولار ؟ ضایع اولماز گول تمنّاسی ایله وئرمک خاره سو
غم گونو ائتمه دل بیماردان تیغین دریغ خئیردیر وئرمک قارانقو گئجه ده بیماره سو
ایسته پیکانین کونول هجرینده شووقوم ساکن ائت سوسوزام بیر کز بو صحراده بنیم چون آره سو
بن لبین مشتاقی یام ، زهّاد کوثر طالبی نئجه کی مسته مئی ایچمک خوش گلیر ، هوشیاره سو
روضه ی کویونا هر دم دورماییب ائیلر گذر عاشق اولموش غالبا اول سرو خوش رفتاره سو
سو یولون اول کویدان توپراق اولوب توتسام کرگ چون رقیبیم دیر داخی اول کویه قویمان واره سو
دست بوسی آرزو سی ایله گر اولسم ، دوستلار کوزه ائیلین توپراغیم سونون اونونلا یاره سو
سرو سرکشلیک قیلیر قمری نیازیندان مگر دامنین توتا آیاغینا دوشه یالواره سو
ایچمک ایستر بولبولون قانین مگر بیر رنگ ایله گول بوداغی نین مزاجینه گیره قورتاره سو
طینت پاکینی روشن قیلمیش اهل عالمه اقتدا قیلمیش طریق احمد مختاره سو
سید نوع بشر دریای درّ اصطفا کیم سپیبدیر معجزاتی آتش اشراره سو
قیلماق ایچون تازه گلزار نبوّت رونقین معجزوندن ائیله میش اظهار سنگ خاره سو
معجزی بیر بحر بی پایان ایمیش عالمده کیم یئتمیش اوندان بین – بین آتش خانه کفّاره سو
حئیرت ایلن بارماغین دیشلر کیم ائتسه استماع بارماغیندان وئردیگی شدت گونو انصاره سو
دوستولا گر زهرمار ایچسه اولور آب حیات خصمی سو ایچسه دونر البته زهر ماره سو
ائیله میش هر قطره دن مین بحر رحمت موج خیز ال سونوب اورقاج وضو ایچون گول رخساره سو
خاک پایینه یئتم دئر ، عمرلردیر متّصل باشینی داشدان – داشا اوروب گزر آواره سو
ذره – ذره خاک درگاهینا ایستر ساللانیر دونمز اول درگاهیدان گر اولسا پاره – پاره سو
ذکر نعتین وردینی درمان بیلیر اهل خطا ائیله کیم دفع خمار ایچون وئره مئی خواره سو
یا حبیب الله یا خیر البشر مشتاقینام ائیله کیم لب تشنه لر یانیب دیلار همواره سو
سن سن اول بحر کرامت کیم شب معراجدا شبنم فیضین یئتیرمیش ثابت و سیاره سو
چشمه ی خورشیددن هر دم زولال فیض ائنر حاجت اولسا مرقدین تجدید ائدن معماره سو
بیم دوزخ نار غم سالمیش دل سوزانیما وار اومیدیم ابر احسانین سپه اول ناره سو
یمن نعتیندن گهر اولموش « فضولی » سوزلری ابر نیساندان دونن تک لولوی شهواره سو
خواب غفلتدن اولان بیدار اولاندا روز حشر اشک حسرتدن توکنده دیده ی بیداره سو
اومدوغوم اول دور کی روز حشر محروم اولمایام چشمه ی وصلین وئره من تشنه ی دیداره سو .
سو عیبارتینه دئدییمیز کیمی فولکولوروموزدادا خوش باخیلمیشدیر . دفتریمه گوز گزدیردیکده سووا عاید بو ترکیب لری گوردوم کی بورادا سیز ایله پای لاشماق ایستردیم .
1-الی سولو : بیر کیمسه کی اردملی ، لیاقت لی اولوب الیندن خطا چیخمایب ، تاپیشیریلان ایشی گوزل باشا وئرسه ، دئییرلر فلان کس الی سولودور .
2-سو دا داد وار بوندا یوخ : بیر خوره یه کی نه دادی اولا ، نه ده دوزو اونا ایشله نیلر . یعنی دادسیز دیر . طام سیز دیر .
3- سودادی وئریر: ائله اوست سطیرده دئدیمیز سوز آنلامیندادیر .
4-سویو قاشماق : بیر پیچاغی ، خنجری یا کسرین آغزین آچدیراندا مراعت ائتمه سه لر اونون سویو قاچار . یعنی درده دین بیر شئی اولماز !
5-سو سسی : سو سسی ان گوزل سس لردن دیر . هامی نین خوشو گلن دیر . بیر نوع موسیقی هامونوسو اورادا وار .
6-سووا چیخماق : اسکی دورلر سویون بوگونکو معنادا اولماماغینا گوره حورمتی ده داها آرتیق ایدی . کن کن لار قویونا قازاندا سووا چیخاندا قویودان ائشیکه چیخیب ، مولک صاحبیندن انعام آلیب ، قویونو سووا چیخارتمیشام دئییردی لر .
7-سویا توکمک : بیر زادی اوجوز ساتماق دان کنایه دیر . اودا توکمک دئمک دیر .
8-سویو قیمتی : بیر زادی ان اوجوز قیمته ساتماق دان کنایه دیر .
9-سوسوزدان ملر : سوسوز بیر یئرده اولان مال – حیوانا ایشله نیلر کی سو تاپمادیقلارینا گوره ملرلر .
10- آج آپاریب ، سوسوز گتیرر : زرنگ لیک آنلامیندا ایشله نیلر . بیر آدام کی اوزونه اعتماد به نفسی اولوب ، او بیری طرفی ایسه عاجیز بیلسه اوندا دئییر کی من فلان کسی آج آپاریب ، سوسوز گتیررم .
11-ایچمه لی سو : او سودا منظوردور کی یالنیز ایچمک اوچون دور . تمیز سو یعنی.
12-سووا گئتمه : بوندان قدیم بیر سیرا یاوا پارچالار وار ایدی لار کی یوواندان سونرا سووا گئدردی لریا قیسالاردی . بو آنلام داها چوخ او آداملاردا ایشله نیلر کی خسته لیک یاتاغیندا اولوب ، جسمی ایسه آریخلایار . سونرالار او آدامی گورنلر دئییرلر فلان کس سووا گئدیب !
13-تازا کوزه سرین سو ، ایچدک جه اورک یانار : بوندان قدیم آداخلی لاری گورنده بو عیبارتی ایشله دردی لر...
14-بیر ایچیم سو : بیریندن دیرسیز بیر شئی ایسته ینده او یوخ دئینده دئییرلر فلان کس بیر ایچیم سو وئرمز !!
15- دیبی سودا دیر : بیر شئیی چوخ ایشله دنده دئییر لر . کنایه بوندان دیر کی هله ایشلهدین قورتولماز ، چالیشین قناعت له ایشله دین .
16-سودا بیشیرمک : طب عالمینده او خسته لر کی یاغ یئمک زیان ائدیر اونلارا دئییرلر فلان خوره یی سودا بیشیرین .
17-باخ سویون آخارینا : بیر ایش کوندم سیز اولاندا دئییرلر . یعنی بو یاوا ایش یئنی دن قایداجاق اول کی حالینا .
18-سو سوناسی : بیر گوزل گورنده ایشله نیلر . سوسوناسی بیر صفت دیر کی معمولا کیچیک یاشلی قیز اوشاقلارینا ایشله نیلر .
19-سو سودان ترپه نمه دی : بیریسی بیر قولای ایش گوروب هئچ کسین خبری اولماییب ، اونا بیر اعتراض دا اولونمادان دئییرلر سوسودان ترپه نمه دی .
20- الینه سو توکدی : بیر دیرلی شئیی بیریسینین الیندن موفته سینه چیخارداندا دئییرلر الینه سو توکدو .
21-سو قانتارماق : بیر کیمسه سووو باشینا چکیب ، آغینا – بوزونا باخمادان ، قورت ، قورت ایچنده ایشله نیلر .
22- سو سووارماق : گمان کی بیر ایضاح وئرمه یه لازیم اولمایا .
23- کونو سویا وئرمک : داها آرتیق بیر مثل دیر . بونون آنلامی هامی یه بللی – باشلی دیر .
24-جاناماز سویا چکمک : یعنی اوز سهو و خطاسین پاکا چیخارتماق . بیر سهو کار اوز عیبین داناندا دئییرلر کی ، فلان کس جاناماز سویا چکیر .
25- وریانی سووا وئرمک : بو عیبارت ده بیری بیر سهو ایش گورنده دئیلر .
26- سویو دوشمک : بیر بلدسیز یئرین ، بیر کیمسه نی سویو خسته لندیرمه سه دئییرلر سویو دوشور .
27-سویو دگیشیلیب : بیر کیمسه بیر باشقا یئرده آلیزلاسا دئییرله ، بلکه سویو دگیشیلیب !
من رضا همراز صاحب این وبلاگ تاکنون حدود پانصد مقاله بلند و کوتاه به دو زبان ترکی و فارسی نوشته ، در چندین کنگره حضور یافته ،چندین کتاب ام چاپ و نشر شده اند و چندین کتاب چاپ نشده و یا آماده چاپ دارم .ایمیل من چنین هست: