سهم من عشق است

سهم من عشق است

اخیراً کتاب « سهم من عشق است » شامل برگزیده ترین و ناب ترین اشعار ترکی – فارسی به اهتمام رضا همراز در تبریز منتشر گردید . این کتاب دو زبانه را نشر نباتی تبریز در 276 صفحه را منتشر کرده است . برابر گزارش بعضی از کتابفروشی های معتبر و هچنین ناشر آن این کتاب که برای نمایشگاه بین المللی کتاب تهران انتشار شده بود از استقبال خوبی برخوردار گردیده است . در این کتاب از اشعار شعرایی  بدون دیوان نیز می توان استفاده کرد که گردآورنده آنها را یا از آرشیو خود و یا از لابلای کتب قدیمی به گزین نموده است . سالها بود که در میان کتب شعر و گلچین ، جای این چنین کتابی خالی بود که اینک خوشحالیم توانستیم این خلاء را پر نمائیم .

روزنامه آذربایجان و علیقلی صفراوف

روزنامه آذربایجان

                   و

                   علیقلی صفراوف

رضا همراز

تحقیق در مورد روزنامه پر محتوای آذربایجان یکی از کارهای ارجمند مرحوم  ناهیدی آذر بود که خود در  حیاتش شاهد باز نشر آن متاسفانه نگردید و گمان نمی رود که ما هم به این زودی ها چشممان به باز چاپ آن روشن گردد ! شادروان ناهیدی آذر این امر خیر را کردند که در آخرین روزهای عمر که به سرعت به سراشیبی در حرکت بودند نسخه ای از روزنامه آذربایجان را نیز از سربزرگواری به راقم اهداء نمودند که دعا گوی روح ایشان هستم . البته مقدمه ی فاضلانه ایشان را پیشتر دراولین شماره مجله پربار آذرترک ملاحظه نموده و بعدها نیز استاد خود شخصاً همان مقدمه را جهت بارگذاری در سایتمان به بنده ارزانی کردنده بودند که در همان موقع نیز به سایت گذاشته و استقبال خوبی نیز انجام گرفت . اما استاد بعداً که بیشتر مشغول مطالعه در متن روزنامه موصوف گردیدند ، مطالبی نیز بدان اضافه نموده یا به اصطلاح حک و اصلاحاتی انجام دادند که خوشبختانه چنانکه مذکور گردیده الان آخرین نسخه ویرایش شده آن در دسترس است .

زنده نام ناهیدی آذر به هنگام تحویل و اکرام نسخه ای از روزنامه مستطاب آذربایجان به راقم ،از سر تواضع اظهار نمودند که مطالعه کرده و اگر نظری نیز داشتم حتماً به حضور ایشان برسانم که متاسفانه اجل امان نداد که من نیز یافته های خود را به اطلاع ایشان برسانم تا بعدها در مقدمه ایشان لحاظ گردد . اما خوشحالم که از این طریق می توانم به یکی از وظایف خود که همانا امتثال امر و به عبارتی عمل به وصیتاستاد بود ، جامه عمل می پوشانم .

ادامه نوشته

تبریزلی میر یوسف نجمی

تبریزلی میر یوسف نجمی

رضا همراز

هله 10- 12 یاشیم اولار اولماز ، رحمتلی آتام هردن ائوده اوز- اوزونه میزیلدایب بیر شئی لر اوخویاردی . اوز اوشاقلیق دونیامدا اونلاری ذهنیمه یغیب ، منده اوز اوزومه ائله اوخوماغا  ، یاداها دوغروسو یامسی لاماغا باشلاردیم . اما بیر گون آتام ایندی دئمه سین دئدی : اوغلوم سن منه باخما بونلاری اوخورام سن اوخوما ! ائشیکده اوخویاسان آجانلار توتار ! عاقلیما چاتار -چاتماز دئدیم بو نه دی کی ؟ به رادیودا نئجه اوخورلار !

دوز دو اوخورلار اما سن سوزه باخ ! ائوده اوخ ائشیکده یوخ ! هئچ بیر سوز دئمه دن سوسدوم ! اما هردن ائله بو اوره یه یاتان ماهنی نی اوزل بیر ریتم ایله اوخویاردیم اوز عالمیمده

ادامه نوشته

ایتگین شاعیرلریمیزدن اولان ماراغالی مشهدی جلیل دلشکسته

ایتگین شاعیرلریمیزدن اولان ماراغالی مشهدی جلیل دلشکسته

رضا همراز

سردریلی دوست لاریم دان اولان ، خوش نیت لی و معارف پرور انسان ، حورمتلی محمد حسین قابل نژاد جنابلارینین اوزل آرشیولرینده بیر ال یازمایا راست لاشدیم . اوندان اذن ایسته ییب همین کتابی واراقلاماغا باشلادیم . بو آلچاق کونول انسان منیم هوس له کیتابا  باخماغیمی سئچیب اجازه بویوردولار ال یازما نئچه گون منده اولسون . کیتابین تاسف له صفحه نومره لری اولمادیغینا گوره اوّل – آخیری بللی دئییل و گاهدان خط لر دگیشیلیب لر . اما خط لرین چوخو گوزل خط له یازیلمیشلار . قارا رنگ لی خود نویس له یازیلان بو آدسیز – صحیفه سیز کیتاب ، رحمتلی مشهدی جلیل دلشکسته مراغه ای نین بیر سیرا مرثیه لری دیرکی ، ایللر بویو اونلارین ثبت و ضبط ائتمه یینه عومور -گون قویموشدور .

رحمتلی مشهدی جلیل دلشکسته یوزلر آدی ایتیب – باتان شاعیرلریمیزدن بیریسی دیرکی ، عومور بویو ائمه اطهارا اورک دن سئوگی بسله ییب و اونلارین مناقب لرینده مین لر بیت اوز آنا دیلی اولان آذربایجان تورکجه سینده آغی یا هامان مرثیه و نوحه یازمیشدیر . دئدییمیز کیمی بو آرزی گوز شاعیریمیزین اوز گوزل خطی ایله ترتیب وئریلمیش واراق – واراق دیوان !! بو گون الیمیزده دیر .

ادامه نوشته

موغانجوقلو کتابعلی بزمی

چاغداش ایتگین شاعیرلریمیزدن

موغانجوقلو کتابعلی بزمی

رضا همراز

واختی ایله رحمتلی غلامرضا آزادی « ماراغالی داش غلام » نین اول – آخیری بیر نشر اولان کیتابی « یادی از بیاد مانده ها »  نی اوخویاندا  « کتابعلی بزمی » آدیندا بیر شاعیره ده راستلاشدیم کی آدین باشقا بیر یئرده گورمه میشدیم . الده اولان یا خود آرشیویمده کی تذکره لری بیر بیرینه ووردوم آما تاسف له بو شاعیرین آدی ایله اوز – اوزه دایانا بیلمه دیم ! رحمتلی آزادی نین دئدیینه گوره بو شاعیر ایله ده دوستلوق لاری اولموشدور . اما نه ایسه دوغوم تاریخی ایله ، اولوم تاریخی یا خود حیاتیندان آغیزیاندیران بیر شئی یازمایشدیر !

کتابعلی بزمی موغانجوق قصبه سینده آنادان اولوب سونرالار بیزه بللی اولمایان سبب لره گوره ماراغایا کوچموشدور . اورادا شاعیرلرین جمعینه داخیل اولوب ، خوش سسلی اولدوغونا گوره هردن ده کئفی گول ائیله ینده بیر آغیز او ادبی محفل لرده اوخویارمیش . شاعیریمیز آموزش – پرورش اداره سینین استخدام لاریندان ایدی .

ادامه نوشته

سو فولکولوروموزدا

                                          

   سو فولکولوروموزدا

رضا همراز

سو گلر آخار گئدر                    دورنالار باخار گئدر

بو دونیا بیر گوزگو دور            هر گلن باخار گئدر .

                             بیرخالق بایاتی سی

سو طبیعت ده دورد عنصرورون بیری دیر . ائله اونا گوره ده بویوک بیر اهمیته مالک دیر . سو یاشایش لا برابر دیر . سو اولماسا حایاتین آنلامی اولا بیلمز . بوتون دینی آنلام داشییان اوزل لیک له پیغمبرلریمیزین کیتاب لاریندادا سووا احترام گوزو ایله باخمیشدیلار . تانری اوز قورآنیندا سووا گورو بویورور :

شاعیرلریمیز ده ائله هامی دوشونن لر کیمی ، سویا حورمت له یاناشمیشلار . اورنک اولاراق بویوک فضولوموز بو قونودا « سو » باشلیقلی قصیده سینده کی اسلام پیغمبرینه عاید دیر 32 بیت بیر گوجلو شعر یازماغا موفق اولموشدور . حکیم فضولی نین نظریجه نئجه سو انسانی پاکا چیخارار ، ائله اسلام پیغمبری نین ده رسالتی انسانلاری پاکا چیخارتماقدیر . نیسگیل ائدیرم همین قصیده یه توجه بویوراسینینز .

ادامه نوشته

تبریزلی راضیه خانیم ابراهیم زاده

آذربایجانلی مبارز قادین لاریمیزدان

تبریزلی راضیه خانیم ابراهیم زاده

رضا همراز

آذربایجانین مبارزه تاریخینده قادین لارین سایی آز اولموشسادا ، دقته لایق و دیرلی و نئجه دئییرلر ایز بوراخان اولموشدور . حله تانباکی حرکاتیندا زینب پاشانین جومرد لیکین یاددان چیخاردان اولمامیش دیر . اوندان بو طرفه ایسه تئللی زری دن توتدو ، سریّه خانیما کیمی اونلار جسارتلی قادین دان سوز – صحبت آچماق اولا بیلر . اردبیلین ثمرین کندیده یاشایان میللی حکومت چاغیندا سریه خانیمین فیکیر داشی ایله سیلاحداشلاریندان اولان بیریسی ده راضیه خانیم غلامی یا همان تبریزلی راضیه خانیم ابراهیم زاده اولموشدور . رحمتلی راضیه خانیم ابراهیم زاده 1304 ینجی ایلینین اردی بهشت آییندا اوجا تبریزده آنادان اولوب ، 16 یاشینداکن تانینمیش سیاستچی و 53 نفرین بیریسی اولان رضا ابراهیم زاده یه حایات یولداشی اولوب ، مبارزه یولوندا اونونلا چیگین - چیگین  گئدیر . آذربایجاندا 1324 ینجی ایل باش توتان میللی حوکومت دن استقبال ائدیب اونا قوشولور . آنجاق شاه رژیمی آذربایجانا یوروینده اودا تهراندا دالدالانیر . مبارز یوللاریندا ایللر بویو دوستاقدا قالیب ، سورگون اولوب و گیزلی یاشاییر . بو شهردن او شهره ، بو اولکه دن او اولکه یه  گئتمه مجبوریتینده اولور . انقلاب ظفر چالدیقدان سونرا 59 ینجی ایل وطنه قایدیر . بیر آز قالاندان سونرا یئنه وطنی ترک ائتمک مجبوریتینده اولور . راضیه خانیمین خاطیره لرین اوخودوقدا ائله دوغرودان زینب پاشا حده جسارتلی بیر قادین گورمک ائله جه ده یئرسیز دئییل . آنجاق زینب پاشا یا باشقا کئچمیشده کی قهرمان قادین لاریمیزلا بو قادینین منجه بیر اساسلی فرقی وار ایدی . اودا بو کی راضیه خانیم ساوادلی و مفکوره لی بیریسی اولوب ، یازیب – اوخوماق امکانی اولدوغونا گوره گوزه کلیم آتدیملار آتا بیلمیشدیر . 9 ایل اری نین اولوسوندن – دیری سیندن خبر سیز اولسادا 1955 ینجی ایلین  اکتبر آییندا ماسکووانین دمیر یولوندا بیر بیرلرین یئنه تاپیرلار

ادامه نوشته

مستوفی و آذربایجان از نگاهی دیگر

 

مستوفی و آذربایجان از نگاهی دیگر :

کتابی است جدید الانتشار از علی بابازاده ایگدیر . این کتاب در واقع جوابیه ای است بر بی ادبی ها و لاطائلات عبدالله مستوفی که زمانی والی آذربایجان بود . خاطرات ایشان منتشر گردیده . حتی یکبار نیز ناصح ناطق که خود تقریباً هم فکر مستوفی بود نقدی بر آن نوشت . اینک از پسسالها نویسنده اورموی  علی بابازاده آستین های همت بالا زده و کتابی جالب تالیف نموده است .  ناشر کتاب نشر یاس بخشایش قم است .ضمن خسته نباشید و تشکر مطالعه آن را پیشنهاد می نمائیم .

نقل از شماره هشتم مجله غروب

داغ جنون « معنی و شرح غزلیات تورکی فضولی به زبان ترکی و فارسی »

 

داغ جنون « معنی و شرح غزلیات تورکی فضولی به زبان ترکی و فارسی » :

این شرح از آخرین شروحی است که بر غزلیات حکیم فضولی بغدادی نوشته شده است . نویسنده و شارح  کتاب دکتر محمد حسین سعیدعصر کتاب را در دوجلد – جلد اوّل 780 صفحه و جلد دوّم 793  صفحه توسط نشر اولکر اورمیه به بازار ارائه کرده است . این شرح در واقع سوّمین شرحی است که راقم به غزلیات مولانا فضولی دیده است . کار اوّل از آن استاد عسگر شاهی اردبیلی ، کار دوّم آقای مهندس سعید دادی زاده و اکنون سوّمین کس آقای دکتر سعید عصر می باشند .  متاسفانه شارح محترم در این کتاب از نسخی که مورد استفاده قرار داده سخن نگفته و نیز از شروحی که پیشتر نوشته شده اند نیز یاد نکرده اند . با این حال این کتاب یکی از شروح ارزشمند در ساحت فضولی شناسی است که این روزها در آذربایجان نضج یافته است .

نقل از مجله غروب ، شماره هشتم

من اوزگه دیر ، اونوت منی ( کتابشناسی تحلیلی و برگزیده آثار استاد باریشماز )

 

من اوزگه دیر ، اونوت منی ( کتابشناسی تحلیلی و برگزیده آثار استاد باریشماز ) :

این کتاب که به مناسبت برگزاری کنگره استاد باریشماز در  آذرماه 96 به همّت ودود دوستی منتشر گردیده است ، در برگیرنده بعضی از آثار استاد باریشماز می باشد . گردآورنده کوشیده است تا چند کتاب منتشر شده شاعر و ناثر محترم را معرفی و نمونه هایی از آنها را بیاورد . کتاب یاد شده 246 صفحه توسط دانشگاه مراغه در شمارگان 2000 نسخه چاپ و در دسترس شرکت کنندگان کنگره و علاقمندان قرار گرفته است .

نقل از مجله غروب - شماره هشتم

اون بیر بوداقلی آغاج :( قاراداغ چاغداش شعریندن نمونه لر )

یئنی کیتابلاریمیزدان

اون بیر بوداقلی آغاج :( قاراداغ چاغداش شعریندن نمونه لر ) :

در این دفتر با 11 شاعر معاصر قره داغ بیشتر اشنا شده و از میراث ادبی آنها که آورده شده اند را می خوانیم . گرآورنده کتاب سخاوت عزتی « عندلیب قره داغی » و ناشر کتاب نشر اختر تبریز و تعداد صفحات کتاب 152 صفخه می باشد . شعرایی که در این دفتر معرفی شده اند عبارت ان از ک 1- صدیقه اتلوپور « گونش » 2- طاهر ایمانی 3- مریم بیرامی 4-ثاقب رشت آبادی 5-صیاد زیادپور 6- امیدعلی شیخی 7-علی طالبی « کورک علی »8-سخاوت عزتی « عندلیب » 9- جلیل علیجان پور 10-ابوالفضل محمد زاده « ابوالفض رامین » 11- محمد رضا محمودی . به اتفاق شعری از صدیقه اتلوپور « گونش » شاعری از این مجموعه می خوانیم :

گئجه سی غم دنبزینده بوغولان بار دی منه

گوندوزو تار گئجه سیند تار اولان یار دی منه

کونلو غربت اوجاغیندا آلیشیب قور ائله ین

دیلگی ، دویغوسو ، احساسی سولان یار دی منه

بختینی توز بوروین طالعینه چن توخانان

کونلونه غم ابزی حسرت له دولان یار دی منه

گئدیرم بیر ده سوروشما هارانین یولچوسویام

کروانیندان قیریلان یولدا قالان یار دی منه

آدیم عشق عالمینه نازلی « گونش » دیر آما سن

آدینا غم لچه یی کولگه سالان یار دی منه .

نقل از مجله غروب ، شماره هشتم

فریدون ابراهیمی ایله امامیه ده گوروشوموز !

 

فریدون ابراهیمی ایله امامیه ده گوروشوموز !

رضا همراز

جوما آخشامی 10/12/96 ائلمیزین هابئله مرثیه ادبیاتیمیزین چاغداش شاعیری اوستاد قهرمان حیدر خطیبی نین گنج بالاسی نین قیرخی ایدی . بو ارزی گوز بالانی قیرخ گون قاباق چولاق قالمیش بیر سوروجو نامرجه سینه ماشینی ایله ووروب قاچمیشدیر . بوگونه کیمی ده هئچ بیر دوربین اونو گورمه یب !

هرحالدا بو یاس توره نیندن چیخاندا دوستلارلابیرگه دولانماق هوسی باشیمیزا ووردو . یول اوسته دوستلارین بیرین سالیب سوردوک شاهنازین آخرینه طرف . بیر اوندا گوردوک امامیه نی رد اولوروق کی دوستلارین بیریسی دئدی : گلین جوما آخشامی دی بو قبرستانداکی لارا دا فاتحه اوخویاق . قبول ائله دیک . ماشیندان دوشوب قبرستانین ایچری سینه گئتدیک . تاسف له مزارلارین بیر چوخو جوموب ، یاخشی بیر وضعیت گورمه دیک . من  تاریخ هوسکاری کیمی بویوک لرین مزارین گزیدیم . ائله دوستلاردا . رحمتلی قافقایچی ، حسین امید ، صمد بهرنگی ، ستارخانین اوغلو یدالله خا ن و بیر نئچه باشقا نفرلره ده اوزل لیک له فاتحه اوخودوق .

ادامه نوشته

غلامعلی زارع نعمت آبادی « صمصام »

ستارخانین یاخین سیلاحداش لاریندان

                                             غلامعلی زارع نعمت آبادی « صمصام »

رضا همراز

قسمت اولدو واختیندا چوخ دیرلی اولان « وطن یولوندا » گونده لیینین بیر سیرا سایی لارینا یئنی دن گوز گزدیرک . دوز دور بو گونده لییه ایللر قایاق باخمیشدیم ، اما شانس منه یار اولوب بونلارین 50-60 سایی سین ائوده واراقلادیق . بیر چوخ شاعیرلرین شکلی ایله برابر شعرلرینه راستالاشدیم . گوزل – گوزل حئکایه لره گوز گزدیردیم ، تاریخی موضوع لارا باش چکدیم ، خبرلری ایزله دیم ، و خلاصه لذت دویدوم .

وطن یولوندا گونده لیینده بودونه منیم چون ماراقلی موضوع لاردان آدی ایتگین قالمیش رحمتلی « غلامعلی زارع نعمت ابادی ( صممصام ) » آدلی ساوادلی هابئله مفکوره لی بیریسینین میلی سرداریمیز ستارخاندان گوزل خاطیره لی ایدی کی اردیجیل اولاراق اورادا ماراقلا باسیلمیشدیر . مع الاسف گونده لیین ناقص اولدوسو سبب اولموشدور کی ، بیزه آیدین اولماسین بو دیرلی خاطره لر نئچه سایی دوام تاپمیشلار ! اوندان دا اورک آغریدان بو کی ، محترم یازارین ترجمه حالیندان مشروطه یه عاید اساس کیتابلاردا بیر شئی گوزوموزه دیمه یب ، اونون ایسه یاشامینا عاید وطن یولوندا گونده لییی ده اصلا بیر شئی یازمامیشدیر ! بو گونه کیمی ظنیمیز گئدن آداملاردان دا  بو ایتگین یازارین یاشامی ایله یارادیجیلیغینا عاید سوروشاندا هامی سینین قولاقلاری تاققیلدامیشدیر !

ادامه نوشته

آنا دیلیمیزده بیر نئچه درس لیکه اوتری باخیش

 

آنا دیلیمیزده بیر نئچه درس لیکه اوتری باخیش

رضا همراز

مين ايلدن بري ايستر اولكه ميزده ايستر سه ده قونشو يا خود ياخين اولكه لرده ديله ، ادبياتا  و سوزلوك لره عايد ، چاپ اولوب يا حله ليك ال يازما شكيل ده قورونان كيتابلارین ایمکانیمیز قدری اولان لارینین  بیر سیراسین گوزدن گئچيرديك ده بو حقيقت آيدين لاشيب اوزه چيخير كي ، بير نئچه دانا سوزلوك دن سوواي كي اونلارين دا سايي لاري بلکه  بیر او قدر دئییل  اکثریتی  تورکجه – فارسجا اولموشلار. بيز يوزدن زياده اولان بو سوزلوك لرين سياهه سيني حله بير نئچه ايل قاباق بير يئره توپلاييب 84 ينجي ايل آز و محدود سايي دا تبريزده « سوزلوك لر – سوزلويو » عنواني ايله تكثيرينه موفق اولا بيلديك . بو سياهه لري دقت له اوخوياندا دوشونوروك كي ، تورك ديلي اولكه ميزده كوكلو اولوب ، اسكي بير تاريخه دايانير و فارسجا آدلانان ديل شهرلريميزده ماراقلانانلارا اويره ديلرميش . بورادا ، بو سوزلوك لري گوردوكده ياخشي گوروروك كي ، آنا یوردوموزدا فارس ديلينين ائله بير يئري اولماميشدير و همه شه تورك لره فارسجا اويره ديلرميش . يعني يازيلان سوزلوك لرين يوزه 80 فايزي ( فارسجا – توركجه ) دي لر . بو رادا ماراقلی بیر مسئله اورتایا چیخیر . اودا بوکی ، اونلار کی آذربایجان دیلی نین کوکونو باشقا دیل لره باغلاماق ایسته میشلر اللری بوشا چیخیب ، پته لری آچیلیر ! . البته بونو یاخشی بیلیریک کی ، میللی حوکومت چاغیندا اوشاقلار مکتب لرده ، اونجه سحر دوعاسی اوخویوب سونرا کلاس لارا یوللاناردی لار .بودا میللی حوکومتین دین له علاقه دار اولدوسونا آیدین بیر آیت اولا بیلر .

ادامه نوشته

رنگ لر

                                                                         رنگ لر

رضا همراز

بیزیم ادبیاتیمیزدا رنگ لرین اوزل یئرلری اولموشدور . هئچ یادیمدان چیخماز ان آزی 40 ایل بوندان اول دوچی ده دووار بیریمیز اولان آنامین عمو اوغلوسو ، رحمتلی آقا غلامرضا رحیمی نین فرش کرخاناسیندا  او دورون گنج لری ایله اوشاقلاری ایلمک سالا – سالا ، اوگون منیم اوچون  غریبه اولان رنگ لردن دانیشاردی لار . ( ماراقلی دیر کی اونلار گوزل – گوزل ماهنی لاردا اوخویواردی لار کی اونلارین ده بیر یئره توپلانماغی ان گرک لی ایش لردن دیر ) ایللردیر رنگ ساحه سینده بیر سیرا یادداشتلاریم اولوب . آنجاق اونلاری بیر یئره چاتدیرا بیلمه میشم . بوگون بو قرارا گلدیم کی اونلارین الیمه یئتن حیصصه سین یئکونلاشدیرام . آشاغیدا گوره جه ینینز یازی ایللره اوله عاید دیر .

ادامه نوشته